Η καθημερινή πραγματικότητα που βιώνουμε στα σχολεία της δευτεροβάθμιας μας αποκαλύπτει ότι η διδασκαλία της ιστορίας, το μάθημα μάλλον της ιστορίας είναι άκρως υποτιμημένο και παραγκωνισμένο. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την ερώτηση που μου είχε υποβάλει ένας τελειόφοιτος λυκείου σε απόσταση τριών τετραγώνων από το Μνημείο της Οσίας Ξένης στο κέντρο της Νίκαιας, στη γειτονιά του οποίου κάθε Αύγουστο γίνεται εκδήλωση για το Μπλόκο της Κοκκινιάς και τους εκτελεσμένους πατριώτες από τους Γερμανούς και Έλληνες φασίστες.
-Τελικά, κύριε, ο Χίτλερ ήταν κομουνιστής ή φασίστας;
Τι φταίει, αλήθεια; Φταίνε καταστάσεις (πανελλήνιες, τηλεόραση), πολιτικοί και ασφαλώς εμείς, οι δάσκαλοί τους. Θα μείνω στα του οίκου μας.
Προσπαθούμε με πολύ κόπο -αυτό πρέπει να το ομολογήσω- να πιέσουμε και να πείσουμε τα παιδιά να μισήσουν την ιστορία. Πώς;
Αναλωνόμαστε κατά τη διδασκαλία στην αυτολεξεί αναπαραγωγή του σχολικού εγχειριδίου και στην απαίτηση της αποστήθισης. Έτσι όμως ο μαθητής δεν μαθαίνει, δεν αγαπά, μισεί την ιστορία. Μισεί το παρελθόν. Μισεί την παράδοση, εθνική και οικουμενική, και αναπόδραστα ανοίγει τα αυτιά του στους εκπροσώπους του μεσαιωνικού ανορθολογισμού.
Μαγείες, μέντιουμ, δράκουλες, καφετζούδες, Χρυσή Αυγή, συγχωροχάρτια, Αγίες Αθανασίες του Αιγάλεω και δεν συμμαζεύεται.
Τι χρειάζεται να θυμάται ο μαθητής από την ιστορία τελειώνοντας μια τάξη;
Ας δούμε πχ. τη Β΄ Λυκείου.
α) Να καταλαβαίνει πώς σταδιακά η Ρώμη έγινε Νέα Ρώμη και Βυζάντιο και εξελληνίστηκε πολιτισμικά.
β) Να αντιλαμβάνεται πώς αναπτύχθηκαν σταδιακά σε αυτό το πολυεθνικό κράτος με την ελληνική παιδεία και τον χριστιανισμό στην καρδιά του οι κοινωνικές δυνάμεις και μέσα από τη σύγκρουση δυνατών και αγροτικών μαζών οδηγήθηκε στην παρακμή και στην κατάρρευση.
γ) Να αντιληφθεί πώς το Βυζάντιο αντιμετώπισε, απέκρουσε ή ενσωμάτωσε τους διάφορους λαούς προχωρώντας σε ώσμωση πολιτιστικών στοιχείων και σε ενδυνάμωσή του.
δ) Να κατανοήσει πώς αναπτύχθηκε σταδιακά μέσα στη δυτική Ευρώπη η αστική τάξη και άλλαξε σταδιακά την κοινωνία, την οικονομία και τον πολιτισμό φέρνοντας την Αναγέννηση.
ε) Να γνωρίσει τον πολιτισμό (ζωγραφική, αρχιτεκτονική, γλώσσα, επιστήμη, φιλοσοφία) και να αντιληφθεί τη σταδιακή ωρίμανση αυτών των επιστημών και των τεχνών.
Τι θα ζητούσα σε ένα διαγώνισμα, για να πιστοποιήσω πως αντεπεξήλθα με επιτυχία στη δουλειά μου;
Θα ζητούσα από τους μαθητές μου να διαλέξουν έναν τομέα (πολιτική, κοινωνία, ιδεολογία, τέχνη, επιστήμη, θρησκεία) και να μου παρουσιάσουν σε 2-3 παραγράφους την εξέλιξή του στην περίοδο αυτήν.
Ακολούθως θα έδινα και άγνωστες πηγές και θα ζητούσα την κριτική τους προσέγγιση και ανάλυση.
Σήμερα όμως ποια είναι η πολιτική στην επιλογή θεμάτων;
α) Τι γνωρίζετε για τον Α;
β) Τι γνωρίζετε για τον Β;
γ) Τι γνωρίζετε για τον Γ;
δ) Η μάχη του Κοσσυφοπεδίου έγινε το 1369, το 1379 ή το 1389;
Δηλαδή με μια κουβέντα: Πηγαίνετε, παιδιά μου, στον ανορθολογισμό και την αμάθεια!
Για την ενίσχυση των φιλολόγων 