Στην κλασική Αθήνα του 5ου αιώνα αναπτύχθηκε για 105 ουσιαστικά χρόνια η δημοκρατία για πρώτη φορά. Ουσιαστικά από τον Κλεισθένη και πιο καθαρά από τη μεταρρύθμιση του δημοκρατικού ηγέτη Εφιάλτη το 462 π.Χ., μέχρι και την πτώση της πόλης των Αθηνών με το τέλος του Πελοποννησιακού Πολέμου (404 π.Χ.) στο κλεινόν άστυ άκμασε και έδωσε τους πλούσιους καρπούς της η δημοκρατία, το πολίτευμα που αναθέτει στον λαό την εξουσία. Οι καρποί αυτού του πολιτεύματος, που αποτέλεσε τη βάση, το υπόδειγμα για όλες τις νεότερες δημοκρατικές πολιτείες, είναι άφθονοι (φιλοσοφία, τραγωδία, κωμωδία, επιστήμη, σοφιστική και τόσα άλλα). Τίποτε από αυτούς τους θησαυρούς του ανθρώπινου πολιτισμού δεν θα μπορούσαν να αναπτυχθούν, αν το πολίτευμα ήταν δικτατορία, αν ήταν ολιγαρχία, αν ήταν μοναρχία απολυταρχική.
Κατά την πρώτη περίοδο διακυβέρνησης της Φλωρεντίας από τους Μεδίκους (κυρίως από τον Κοσμά ή Κόζιμο και τον Λαυρέντιο, η διακυβέρνηση των οποίων απλώνεται στο μεγαλύτερο μέρος του 15ου αιώνα) η Φλωρεντία ήταν Δημοκρατία. Στη Δημοκρατία της Φλωρεντίας ψήφιζαν οι εκπρόσωποι συγκεκριμένων συντεχνιών (τραπεζιτών, βιοτεχνών μεταξιού, μαλλιού κά) και αποκλείονταν από την εκλογή των αρχόντων τόσο οι φτωχότερες τάξεις όσο και οι αριστοκράτες. Κυρίως ο Κόζιμο και ο Λαυρέντιος ενδιαφέρθηκαν να φέρουν στην πόλη τους Έλληνες λογίους και αρχαία ελληνικά χειρόγραφα φιλοσοφίας, ρητορικής, δράματος κά. Σε αυτήν την προσπάθεια ήρθε στη Φλωρεντία ο Μανουήλ Χρυσολωράς περί το 1400 και δίδαξε αφήνοντας εποχή για την ευρυμάθειά του και τις νέες παιδαγωγικές μεθόδους που καθιέρωσε. Τον έκαιγε όμως η αγωνία να εξασφαλίσει διπλωματική και στρατιωτική βοήθεια για το θνήσκον Βυζάντιο και έφυγε γρήγορα από την πόλη.
Τι διαπιστώνουμε λοιπόν;
α) Τον πνευματικό και πολιτικό πολιτισμό και την καλλιέργεια του δυτικού κόσμου τον θεμελίωσε η αθηναϊκή δημοκρατία.
β) Την αναβίωσή του την επιμελήθηκε μια άλλη, μεταγενέστερη, δημοκρατία, εκείνη της Φλωρεντίας των Μεδίκων, όπου κατ’ αρχάς φρόντισαν τον ανθρωπισμό (πνευματικό και πολιτικό) και εν συνεχεία την Αναγέννηση των τεχνών και των γραμμάτων (των επιστημών δηλαδή).
γ) Η αβίαστη τρίτη σκέψη που έρχεται είναι ότι η σημερινή παρακμή του πολιτικού συστήματος και η άνθηση παρακμιακών και ανελεύθερων ιδεολογιών είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την υποβάθμιση της παιδείας και του πολιτισμού. Αυτό είναι το ισχυρό αντίδοτο στον ολοκληρωτισμό, η παιδεία, η καλλιέργεια. Γι’ αυτό την παραμελούν οι κρατούντες!
Για την ενίσχυση των φιλολόγων 