Είναι, θαρρώ, δύσκολο σε έναν έφηβο να κατανοήσει την ηλικία στην οποία βρίσκεται. Να νιώσει τις απειλές, να διακρίνει τις προοπτικές του, να ανιχνεύσει τις προθέσεις των γύρω του, να ονειρευτεί ένα μέλλον που δεν θα τον τσακίζει. Γι’ αυτό βρίσκονται δίπλα του γονείς και δάσκαλοι. Για να τον συμβουλέψουν και να τον κατευθύνουν ή έστω να τον αποτρέψουν από μονοπάτια που θα του στοιχίσουν πανάκριβα. Κι όταν έχεις την ατυχία οι γονείς σου να μην μπορούν να σε καθοδηγήσουν, να μην έχουν την καλλιέργεια να σε προφυλάξουν, πέφτει όλο το βάρος στους δασκάλους. Αυτοί έχουν καθήκον, εντολή από τη συνείδησή τους και χρέος απέναντι στον τόπο να στέκονται δίπλα στους εφήβους βοηθοί και σύμβουλοι, όχι όμως πιεστικοί και αυταρχικοί.
Γι’ αυτό, παιδί μου, υπάρχει το σχολείο. Δεν είναι στόχος του να σε προετοιμάσει για τις πανελλήνιες. Στόχος του είναι να σε προετοιμάσει για τις δυσκολίες της κοινωνικής συμβίωσης, για τις επαγγελματικές δυσχέρειες, για τις πολιτικές αντιξοότητες που θα προκύψουν στη ζωή σου και να σου παράσχει τα ψυχοπνευματικά εφόδια και τις ηθικές εκείνες αντιστάσεις, ώστε να αντεπεξέλθεις με επιτυχία σε κάθε εμπόδιο που θα εγερθεί μπροστά σου. Δυστυχώς είναι λίγες οι περιπτώσεις των δασκάλων που στέκονται αρωγοί, σύμβουλοι και υποστηρικτές δίπλα σας. Όταν όμως βρεθεί κάποιος στο πλευρό σας, είναι ωφέλιμο για εσάς, σωτήριο θα έλεγα, να τον ακούτε, να τον συμβουλεύεστε και να τον ρωτάτε για οτιδήποτε σας απασχολεί.
Ένας τέτοιος λοιπόν δάσκαλος θα σας έλεγε δυο λόγια για τον ρόλο του σχολείου.
Γιατί έρχεστε στο σχολείο;
Στο σχολείο ταλαιπωρείστε κάθε μέρα, για να μπορείτε να έρθετε σε επαφή με τον οικουμενικό πολιτισμό, με τα έργα του Ανθρώπου όλων των περιοχών και εποχών.
Όταν γνωρίζεις τον πολιτισμό του Ανθρώπου, η καρδιά σου εξευγενίζεται και γίνεσαι πιο τρυφερός, πιο ευαίσθητος και πιο όμορφος ψυχικά.
Όταν γνωρίζεις τους αγώνες του ελεύθερου Ανθρώπου κατά της τυραννίας κάθε εποχής και χρώματος, η σκέψη σου γίνεται ελεύθερη, ο νους σου ανοίγει προς το διαφορετικό και το αντιμετωπίζει σαν πλούτο και ερέθισμα για καλλιέργεια.
Όταν προσπαθείς να καταλάβεις μια άσκηση μαθηματικών ή να αναλύσεις τη συντακτική δομή ενός άγνωστου κειμένου της αρχαίας ελληνικής, η κριτική σου ικανότητα ασκείται σε εξαιρετικό βαθμό και οξύνεται, ώστε αργότερα τα προβλήματα του καθημερινού βίου να μοιάζουν πολύ εύκολα και απλά.
Όταν συνυπάρχεις σε μια τάξη με τους 25-30 συμμαθητές σου, καλλιεργείς την ανεκτικότητά σου και την ικανότητα προσαρμογής στο κοινωνικό σου περιβάλλον.
Όταν συμμετέχεις σε μια ομάδα δραστηριότητας ή σε έναν όμιλο, όλα αυτά που προανέφερα συνυπάρχουν και ταυτόχρονα καλλιεργούνται και αναπτύσσονται.
Απέναντι σε όλα αυτά τα ωφελήματα, εσύ τι στάση κρατάς;
Αν είσαι αλλοτριωμένος και η μόνη έγνοια σου είναι το παιχνίδι στο κινητό τηλέφωνο, δεν απολαμβάνεις τίποτε από όσα προηγήθηκαν εδώ.
Αν είσαι χαμένος σε άλλες σκέψεις ή σε ανταλλαγή ασήμαντων αστείων με τον συμμαθητή, δεν χάνεις την παράδοση, δεν στερείσαι τη γνώση. Αυτήν αύριο θα την βρεις πλούσια και πολύπλευρη. Αυτό που χάνεις είναι το παιδαγωγικό κλίμα, το ομαδικό πνεύμα, την πρόκληση της συνεργασίας, αγαθά που είναι ύψιστης για σένα αποδοτικότητας. Σε μια τέτοια περίπτωση ακόμη και άριστους βαθμούς να κερδίζεις, έχεις απολέσει το πιο ουσιαστικό: τη χαρά της συμμετοχικής και δημιουργικής διαδικασίας που φέρνει την καλλιέργεια. Είσαι ένας περαστικός από το μαγευτικό ταξίδι της παιδείας και το βλέπεις διαθλασμένο μέσα από τον παραμορφωτικό φακό της χρησιμοθηρίας και του παθολογικού εγωκεντρισμού.
Είναι βέβαιο πως ακολουθώντας τον πολυσύχναστο αυτόν δρόμο θα συναντηθείς με τη δυστυχία σύντομα. Μπορεί να είσαι πλούσιος και επιτυχημένος, αλλά στη συνάντηση με τη δυστυχία το πάνω χέρι θα το έχει εκείνη. Εσύ τότε θα κληθείς να πληρώσεις. Και θα πληρώσεις πολύ σκληρά και για μεγάλο χρονικό διάστημα. Θα πληρώσεις με την ίδια σου την ευτυχία τις αποφάσεις που τόσο επιπόλαια πήρες στα 15 ή στα 16 σου χρόνια.
Τότε θα είναι πολύ δύσκολο, αν και όχι ακατόρθωτο για κάποιον με θέληση, να διορθώσει τα λάθη μιας ολόκληρης ζωής. Θα χρειαστεί μια επανάσταση. Αλλά ούτε τότε θα μπορέσεις να κάνεις το μεγάλο βήμα. Αφού εσύ ακόμη και στο φαγητό συνωστίζεσαι πίσω από τους πολλούς στα φαστφουντάδικα της εύκολης και με άπειρα καρυκεύματα ξενόφερτης τροφής. Θα σου λείψει το θάρρος, θα σου χρειάζεται δύναμη αλλά δεν θα την έχεις.
Μπορείς λοιπόν ΤΩΡΑ να πάρεις τις αποφάσεις σου και να βγεις στον δύσβατο δρόμο που οδηγεί μέσα από τα εμπόδια, τις δυσχέρειες και τον κόπο στην αληθινή ευτυχία της καλλιέργειας, της υπευθυνότητας και της προσφοράς στον συνάνθρωπο. Μόνο εκεί θαρρώ πως βρίσκεται η ευτυχία. Αλλά χρειάζεται θάρρος.
Πάρε τις αποφάσεις σου για το παρόν και για το μέλλον σου.