Στο ελεεινό κατάντημα της ιστορίας σε άσκηση αποστήθισης οφείλεται εν πολλοίς η απουσία ιστορικής συνείδησης των νεαρών Ελλήνων αλλά και των υπόλοιπων νεαρών Ευρωπαίων. Ας μη μιλήσω για τα νεαρά Αμερικανάκια… Κι όμως, αν εξετάσει κανείς την ιστορία ενταγμένη μέσα στο γεωγραφικό της χώρο, πολλά μπορεί να αποκομίσει. Παραδειγματικά ας αναφέρω πως στην προϊστορία δεν νοούνταν οικισμός μακριά από λίμνη ή ποτάμι.
Συνήθως παρόχθιοι ή σε νησίδες επί των λιμνών ή των ποταμών ανεγείρονταν οι οικισμοί για τον προφανή λόγο ότι η ανάγκη του νερού ήταν καθημερινή. Έτσι η Αθήνα στηρίχτηκε στον Κηφισό, τον Ιλισό και τον Ηριδανό κατά κύριο λόγο. Η Σπάρτη στηρίχτηκε στον Ευρώτα, ενώ η Θεσσαλονίκη, πιο τυχερή, στον Αξιό, τον Αλιάκμονα, τον Γαλλικό, τον Λουδία κτλ.
Επίσης σημαντικό ρόλο για μια πόλη διαδραματίζει και η εύφορη περιοχή που μπορεί να δώσει καρπούς, γεννήματα, τροφή με άλλα λόγια. Ωστόσο η γεωγραφία πολλές φορές ορίζει, περιορίζει και απομονώνει γειτονικές περιοχές, όμορους λαούς και τόπους. Δείτε π.χ. τον Ταΰγετο πώς χωρίζει τη Λακωνία από τη Μεσσηνία. Ανάλογα το Μπέλες πώς οριοθετεί την Ελλάδα από τη Βουλγαρία.
Το πιο αξιομνημόνευτο παράδειγμα είναι η οροσειρά του Γκιαβούρ Νταγ, που απομονώνει τον Πόντο από την υπόλοιπη Μικρασία και επέτρεψε έτσι στους Έλληνες του Πόντου να διατηρήσουν ζωντανά τα έθιμα, τη γλώσσα, την εθνική συνείδηση και τόσα άλλα αγαθά. Αν δεν υπήρχαν αυτά τα φυσικά εμπόδια, η επικοινωνία και επομένως οι επαφές ανάμεσα στα διάφορα φύλα ή και έθνη θα διευκολύνονταν πολύ περισσότερο με αποτέλεσμα την ώσμωση μεταξύ των διαφορετικών φύλων, εθνών και φυλών.